Początek
Kościół pw. św. Mikołaja i Stanisława biskupów (ul. Benedyktyńska 5) na terenie dawnego opactwa sióstr benedyktynek, znany również jako Anna Kasarnia, został zbudowany w latach 1614-1624. Konsekracji dokonał 28 kwietnia 1624 roku biskup przemyski Jan Wężyk. Kościół orientowany, powstał na planie prostokąta z półkolistą apsydą prezbiterium. Świątynia jednonawowa, z kaplicami po bokach i dwiema wieżami od strony południowej, przy czym południową dobudowano w 1635 roku. Wtedy też przeniesiono portal renesansowy – jeden z najwspanialszych zabytków miasta – z elewacji zachodniej na południową. Drugim elementem szczególnie wartym podkreślenia jest bardzo bogata dekoracja sztukatorska wnętrza świątyni. Cały zespół kościelno-klasztorny jest otoczony murami z ośmioma basztami i wieżą bramną. Opactwo w Jarosławiu obejmuje kościół, klasztor, kapelanię oraz dom gościnny. Kompleks budynków ulokowano na wzgórzu, gdzie istniał wcześniej drewniany kościółek św. Mikołaja i inne zabudowania wczesnośredniowiecznego Jarosławia.
Zabory i wojna
Od czasu zaborów opactwo w Jarosławiu przechodziło burzliwe losy. Po kasacie józefińskiej z 1782 roku kościół został zamieniony w magazyn, a klasztor w koszary, nazywane „Anna Kasarnia”. Wyposażenie i majątek uległy konfiskacie. W czasie I WŚ budynki zostały uszkodzone, odbudowano je następnie w latach 30. W czasie II WŚ Niemcy w klasztorze urządzili więzienie, w kościele stajnię, a w ogrodach dokonywali straceń. Wycofując się podpalili budynki, co spowodowało liczne zniszczenia, przede wszystkim dachów budynków. Efektem podpalenia było też powstanie czarnej kaplicy – podpalenie magazynu materiałów chemicznych zamiast do wybuchu doprowadziło do stopienia ceglanych ścian i stropu. Pomieszczenie, jako kaplica Matki Bożej Częstochowskiej służy dzisiaj domowi rekolekcyjnemu.
Współczesność
Opactwo trafiło w ręce Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1946 roku, ono z kolei rok później przekazało je Państwowej Szkole Budownictwa w Jarosławiu. Klasztor zaadaptowano na internat szkolny, wybudowany też budynek internatu dla dziewcząt oraz inne obiekty. W roku 1988, po wycofaniu się szkoły klasztor trafił w ręce Kombinatu Rolno-Przemysłowego „Igloopol” z Dębicy. Ten jednak wkrótce zbankrutował, a budynki popadały w ruinę. W końcu 21 marca 1990 roku władze Jarosławia przekazały dawne opactwo z powrotem siostrom benedyktynkom z opactwa w Przemyślu, które zamieszkały w dawnym żeńskim internacie. Z racji tego, że remont wszystkich budynków okazał się być poza zasięgiem sióstr w 1994 roku budynek klasztorny wraz z kościołem i częścią ogrodu przejęła Archidiecezja Przemyska, powołując Ośrodek Kultury i Formacji Chrześcijańskiej im. Służebnicy Bożej Anny Jenke.
Obecnie w obrębie murów opactwa działają różne wspólnoty i instytucje – siostry benedyktynki, Ośrodek Kultury i Formacji Chrześcijańskiej (w tym Dom Pielgrzyma), studio radiowe „AVE Maria”, kawiarenka Przystań św. Benedykta i kościół, podlegający pod parafię pw. Bożego Ciała.
W Domu Pielgrzyma można skorzystać z noclegu i wyżywienia (kontakt), w budynku odbywają się też ekspozycje i wystawy, w tym największa na Podkarpaciu Sala Papieska.
